Του Αρχιμ. Πορφυρίου, Ηγούμενου Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου Βέροιας | Romfea.gr
Την περασμένη Κυριακή, ο Χριστός μας φανέρωσε το πώς γιατρεύεται το φοβερό πάθος της υπερηφάνιας.
Συνεχίζοντας την θεραπευτική αγωγή, προς εμάς τους αρρώστους, σήμερα φανερώνει πώς θεραπεύεται ένα άλλο επίσης φρικτό πάθος. Η πορνεία.
Η υπερηφάνια ξεκινάει, αυξάνεται, θρέφεται στο μυαλό μας και έχει τις επιδράσεις της στο σώμα.
Το σημερινό πάθος μπορεί να ξεκινάει από το σώμα, αλλά κυριεύει τον νου, και ξαναγυρνάει στο σώμα.
Το σημερινό πάθος πώς αντιμετωπίζεται; Μας το φανερώνει παραβολικά σήμερα ο Χριστός.
Η υπερηφάνια γιατρεύεται με την ταπείνωση. Αλλά η αρχική έννοια της ταπείνωσης δεν είναι η σημερινή.
Ταπείνωση σημαίνει εξουθένωση εθελούσια, εξευτελισμός, αυτοεξευτελισμός ενώπιον του Χριστού.
Αυτή η έννοια βρίσκεται περισσότερο στο ενεργητικό ρήμα ταπεινώνω. «Με ταπείνωσε» λέμε.
Αυτή η φράση δεν σημαίνει με έκανε ταπεινόν, αλλά σημαίνει με μείωσε, με μηδένισε, με εξευτέλισε. Από αυτήν την έννοια, νοηματοδοτείται και η λέξη ταπείνωση, μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία.
Μας έλεγε ο πατήρ Παντελεήμων, που γεννήθηκε και ανδρώθηκε στην Γερμανία, ότι στην σύγχρονη γερμανική γλώσσα δεν υπάρχει η λέξη ταπείνωση.
Στην καθημερινή γλώσσα, αυτή η λέξη δεν χρησιμοποιείται. Όταν θέλουν να πουν κάτι σχετικό, χρησιμοποιούν μία παλαιά λέξη, που μόνον στα λεξικά πλέον υπάρχει: demut. Μούτ σημαίνει θάρρος και η πρόθεση, έχει αρνητική έννοια. Άρα ακριβή μετάφραση δεν υπάρχει.
Και κάτι ακόμα γιά αυτούς, που όπως έλεγε ο μακαρίτης ο κυρ Νίκος ο Πεντζίκης, όταν πάτησαν την πατρίδα μας έφεραν το φυτό Σοντόμουμ Σοντόμινουμ, που βρωμάει άμα το πιάσεις.
Αγριοντομάτες, με μώβ ανθάκια και κίτρινο ύπερο. Θέλετε και κάτι ακόμα; Τα χωράφια τους τα λιπαίνουν με τα περιττώματα των γουρουνιών και βρωμοκοπάει ο τόπος.
Και τώρα τελευταία, με γουρουνάκια στην αγκαλιά, έκαναν διαδηλώσεις, γιά κάποια απαγόρευση του σχετικού υπουργείου τους.
Γιατί τότε να απορεί κανείς με την συμπεριφορά αυτών των βόρειων;
Η ταπείνωση βοηθιέται από σωματικές πράξεις. Γρόνθοι στο στήθος, χαμαικοιτία, εδαφιαίες γονυκλισίες –μετάνοιες.
Στην περίπτωση του άσωτου, ούτε ο ίδιος ούτε ο πατέρας φανερώνουν το πώς λέγεται το πάθος που τον κυρίευε.
Την ονομασία του, που την υποπτευόμαστε, την φανέρωσε ο μεγάλος αδερφός. The big brother.
Σας θυμίζει τίποτα αυτή η φράση; Μπίγκ μπράδερ, ο μεγάλος αδερφός, αυτός λέει ποιά είναι η αμαρτία του αδερφού του. Αυτός τον «καρφώνει». «Αυτόν που ξόδεψε την περιουσία με τις πόρνες».
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, στην Ομιλία του γιά εκείνους τους πολίτες που έβοσκαν γουρούνια, λέει ότι ήταν κυριευμένοι από το πάθος και από έργα πορνείας.
Ο γεροΙωσήφ ο Ησυχαστής, εν ώρᾳ μεγάλου πειρασμού, έπιασε αγριογούρουνο ανάμεσα στα πόδια του και καταβρώμισε ο τόπος.
Το πάθος αυτό βρωμάει γουρουνίλα. Κανένα άλλο πάθος δεν βρωμάει σωματικά, κανένα άλλο πάθος δεν προσβάλλει άσχημα, πολύ άσχημα, αηδιαστικά, την αίσθηση της όσφρησης. Γι αυτό και ο πατέρας, σαν δεύτερη κίνηση, μετά το αγκάλιασμα του γιού του, τον έπλυνε.
Δεν αντέχονταν η βρώμα του πάθους. Αλλά τώρα λέμε πώς αντιμετωπίζεται αυτό το πάθος,σε οποιαδήποτε έκφανσή του. ΜΑΧΑΙΡΙ.
Δεν γίνεται τίποτα αν δεν πέσει μαχαίρι. Αλλά πριν πέσει μαχαίρι – κάθετη δηλαδή απόφαση και αμετάκλητη – δεν γίνεται απολύτως τίποτα. Δεν επιδέχεται σταδιακή απομάκρυνση.
Κάποιοι διαχρονικά χρησιμοποίησαν και το συγκεκριμένο εργαλείο, το μαχαίρι, αλλά η Εκκλησία τους απέρριψε. Όρα: Ωριγένης, Μακροί αδελφοί. Χρειάζεται όμως πριν κάτι άλλο.
Εκείνο το «αναστάς». Θα σηκωθώ και «πορεύσομαι προς τον πατέρα μου». Απόφαση σταθερή και άμεση εφαρμογή της. Αλλοιώς, τζάμπα κόπος. Δεν γίνεται τίποτα. Μηδέν αποτέλεσμα.
Πάντως, αυτά τα πρόσωπα που γλιτώνουν από την φρίκη των σαρκικών παθών, και πολλά είναι μέσα στο Άγιο Ευαγγέλιο, και πολύ τα αγαπάει ο Κύριος.
Η Φωτεινή στο βαθύ πηγάδι της Σαμάρειας – ήταν τόσο βαθύ, όσο και οι πτώσεις της. Η Χαναναία – η σκύλα, που ήθελε να μαζέψει τα ψίχουλα, γιά να ταΐσει το κυνάριό της, την θυγατέρα της.
Τώρα ο άσωτος – που τον έκρυψε η πατρική αγκαλιά. Είναι το σωματικό πάθος, που έχει σύμμαχο το σώμα – το λέει και ο Άγιος Κλίμακας.
Αλλά το σώμα γίνεται και συμπολεμιστής, μαζί με την ψυχή, όταν αποφασίσουμε – γιατί όλοι έχουμε σώμα, και ας μην ξεθαρεύουμε με αυτές τις ιστορίες, που μας τραβούν από κάθε μέλος του αθλίου σώματός μας, όταν μάλιστα είμαστε και νέοι.
Αν και αυτό το πάθος – όπως το έζησα, και το είδα και το ομολόγησαν, υπερήλικες αδερφοί – είναι το τελευταίο που μας αφήνει, αφού μέχρι τελευταία στιγμή, η ψυχή μέσα σε αυτό κατοικεί. Και κάτι τελευταίο. Αυτό το πάθος χρειάζεται πρόσωπο.
Η υπερηφάνια θεραπεύεται μέσα στον Ναό του Κυρίου. Αυτό το πάθος θεραπεύεται ΜΟΝΟ μέσα στην αγκαλιά του Πατέρα.
Δεν εννοώ τον Άναρχο και αϊδιο Πατέρα. Ούτε τον σαρκικό πατέρα. Γιατί τις περισσότερες φορές, αν τολμήσει ένα παιδί να γυρίσει στον σαρκικό πατέρα, μπορεί να γίνουν και χειρότερα τα πράγματα.
Κι αν ξαναφύγει ο γιός, τελείωσε, δεν ξαναγυρνάει. Εννοώ τον Γέροντα. Ώ, η αγάπη αυτή στηρίζει την Εκκλησία. Δεν Υπάρχει άλλο μεγαλύτερο Μυστήριο μέσα στην ΕΚΚΛΗΣΙΑ, από το Μυστήριο της πατρικής αγάπης του Γέροντος προς τον Υποτακτικό. Και όχι σε έναν Υποτακτικό αλλά σε κάθε Υποτακτικό του.
Αυτό, μοναδικό Μυστήριο, χαρίζει και πνευματική αλλά κυρίως σωματική απάθεια. Δεν κάνει εντύπωση το ότι ο πατέρας δεν ρώτησε τίποτα στον γιό;
Μόνον έτσι μπορεί να αντιμετωπιστεί το παιδί που έχει τέτοιες ιστορίες.
Οι ερωτήσεις, που κάνουμε σαν πνευματικοί σε αυτές τις πτώσεις, είναι συνήθως τραγικές, πολύ τραγικές, γιά εμάς και είναι βαθειές μαχαιριές στον εξομολογούμενο.
Θα ρθει η ώρα που μόνος του ο άνθρωπος θα ξεράσει όλο το πύον που μαζεύτηκε στις κακοφορμισμένες πληγές του.
Δεν χρειάζεται να σκαλίζουμε εμείς τα τραύματα. Ο πατέρας αγκαλιάζει ζεστά τον γιό, τον πλένει, τον ντύνει την καλύτερη στολή, πορφυρένια, αφού γυρίζει από τα πολλά αίματα, και τον βάζει δαχτυλίδι στον δάκτυλο.
Τον ξανακάνει παιδί του. Αυτή είναι η πνευματική υιοθεσία. Ασύγκριτο το μεγαλείο της Εκκλησίας. Ασύγκριτη η αγάπη που φανερώνει η παραβολή του Κυρίου.
Μόνο εκείνος, ο μεγάλος γιός, ζη την ταλαιπωρία του. Τα είχε όλα και τι είπε; Νόμιζε πως είναι δούλος «Τόσα χρόνια δουλεύω (=είμαι δούλος) γιά εσένα».
Και τί γίνεται; Αλλάζουν οι ρόλοι. Ο άσωτος ζητάει να γίνει δούλος του πατέρα, και όχι μόνον ελευθερώνεται, αλλά γίνεται και άρχοντας – αυτό σημαίνει το δαχτυλίδι στο χέρι. Και ο ελεύθερος γιός, που όλα ήταν δικά του, ένοιωθε δούλος.
Τον έπνιγε η ζήλεια. ……………………… Πολύ πλούσια και πολύ βαθειά αυτή η παραβολή του Κυρίου.
Δυστυχώς, συνήθως μένουμε στο συναισθηματικό κομμάτι και θεωρούμε και εμείς, που στο κάτω κάτω, δεν είχαμε ασωτίες, ή έστω τόοοοσες ασωτίες, και λέμε πως είμαστε άσωτοι. Ψεύτικη αντιμετώπιση.
Τον αγώνα του Άσωτου, που κυλιόταν με τα γουρούνια και έτρωγε ξυλοκέρατα, δεν τον αντέχουμε.
Περνώντας έξω από το χωριό Πλάτανος Ημαθίας, επί της Εγνατίας επωχούμενοι, παλαιότερα σε έπιανε μια μπόχα που σε έπνιγε και βρωμούσε γιά ώρα το αμάξι.
Δεν αντέχεται η βρώμα από τα γουρούνια. Και αν στερηθείς την πατρική αγκάλη, τότε ο πόνος είναι αβάσταχτος.
Μέχρι να σε ισορροπήσει το έλεος και η Χάρη του Χριστού, πολλές φορές πάει στην άβυσσο η ψυχή, ή κρέμεται μετέωρη στο χάος, σαν τα μπαλκόνια της Σιμωνόπετρας.
Αν απελπιστείς, σε έφαγε ο Άδης. Αλλά, θαρρών, βρίσκεις άκρη. Την ανοίγει ο Χριστός, το πατρικό φίλτρο που το στέρρησε προς καιρόν, γίνεται δικό σου.
Και αυτό που έψαχνες, σε πλημμυρίζει και το βγάζεις. Και από γιός αγαπημένος, πολύ αγαπημένος, γίνεσαι πατέρας.
Μέγα σου το έλεος, Κύριε. Δόξα σοι. …
Πέρα από τις πατερικές ερμηνείες, γιά το συγκεκριμένο Ευαγγελικό Ανάγνωσμα, και τις πολλές όψεις που δίνουν οι ιεροκήρυκες στα κηρύγματά τους, είναι θαυμάσια τα σχετικά κείμενα, τόσο του καθηγητή Ι.Κορναράκη, όσο και, το νεώτερο, σχόλιο του πολυσέβαστου π. Βασιλείου Ιβηρίτη, Προηγουμένου.
Σας τα συστήνουμε εγκαρδίως και ανεπιφυλάκτως.