Μνήμη Αγίου Ιερομάρτυρος και ισαποστόλου Κοσμά του Αιτωλού
Εορτάζοντας σήμερα την μνήμη του Αγίου Κοσμά, έχω πολλά στον νου μου. Έκανα κι ένα σερφάρισμα στις ιστοσελίδες, να δω αν υπάρχει κάτι σχετικό. Κάποιες γιορτές και πανηγύρεις, λόγια μεγάλα, στολές λαμπερές. Και αυτά ίσον μνήμη και εορτασμός του Αγίου Κοσμά. Ναι, σίγουρα είναι και αυτά, αλλά δεν μένουμε μόνον σέ αυτά.
Κωνσταντίνος ήταν το όνομά του. Γεννήθηκε στο χωριό Μέγα Δέντρος. Όχι το Μέγα Δέντρο, αλλά ο Μέγα Δέντρος. Δέντρος λέγεται και στο χωριό μας το Πολυδένδρι στα Πιέρια η βελανιδιά. Όχι το δέντρο, αλλά ο δέντρος.
Στο Πολυδένδρι, ο Άγιος Κοσμάς έμπηξε έναν σταυρό σε έναν δέντρο, κι ο δέντρος μεγάλωσε και άπλωσε και σκέπαζε τους τάφους των χωριανών και ζούσε από τα λείψανα, γιατί από κάτω του έθαβαν τους χωριανούς. Τελευταία μετέφεραν τους τάφους κι ο δέντρος ξεράθηκε. Γυναίκες τώρα στά εξήντα, όταν ήταν κορίτσια, έκαμναν κούνια στον ΑηΘανάση και το σκοινί πιανόταν από το ένα άκρο του σιδερένιου σταυρού του ΑγιοΚοσμά. Μία από αυτές μάς ζωγράφισε σε χαρτί και σε ριζόχαρτο τον δέντρο και το άκρο του σταυρού, όπως φαινόταν τότε στα νιάτα τους.
Από τους γονήδες μας και από άλλους συγγενήδες ή χωριανούς, σε όλα τα περατιανά χωριά, ακούγαμε τις ιστορίες του ΑγιοΚοσμά. Ίσως να είδαμε και ένα χάραγμα γιά το πέρασμά του στον ΑγιοΔημήτριο στην Σφηκιά. Ένας σοφός έγραψε πως ο ΑγιοΚοσμάς πέρασε από τα Πιέρια το 1775, κατά τον Ιούλιο. Ψάχνω σε όλα τα παλιά βιβλία να το βρω αυτό το σημείωμα.
Όμως ακόμα η μνήμη του ΑγιοΚοσμά είναι ζωντανή, από πατέρα σε παιδί. Στον Πολύφυτο, τις προάλλες, συναντήσαμε τον κυρΔημήτρη και μας είπε πως στο χωριό τους ο Άγιος, όταν τον είπαν γιά φαΐ, ζήτησε να φάει 3 σταφίδες και τρία καρύδια και χόρτασε.
Στην Σφηκιά, φοιτητής ακόμα, είχα δει στον Άγιο Γεώργιο, που λεν πως ήταν μοναστήρι, φορητή εικόνα του Αγίου. Όταν, τώρα τελευταία, ξαναπήγα δεν την βρήκα.
Σε ένα βιβλίο που εκδώσαμε για τον Άγιο Αθανάσιο Ριζωμάτων είναι γραμμένες πολλές προφητείες του Αγίου, όπως τις θυμόταν ο μακαρίτης πλέον συγγραφέας του.
Στο Δάσκιο όλοι θυμούνται ότι ο Άγιος λειτούργησε στην Αγία Κοίμηση.
Ο π.Διονύσιος, Αρχιερατικός Ἐπίτροπος Αλεξανδρείας, αφιέρωσε ολόκληρη εσπερίδα για τον Άγιο.
Αλλά, τί ήταν ο ΑγιοΚοσμάς; Γιατί τον θυμάται ο κόσμος; Δύο ερωτήματα που θέλω να απαντήσω.
Ο ΑγιοΚοσμάς είχε ύψος λιγότερο από 1,60μ. Λιπόσαρκος, αδύνατος, κοντούλης. Κι όμως ήταν όλος φλόγα. Και φλόγα Αγίου Πνεύματος. Ήταν μιά φλόγα, που γύρισε όλη την Ελλάδα τρείς φορές, με τα πόδια. Γιατί; Γιά να κρατήσει την πίστη και την γλώσσα. Η προπαγάνδα στα χρόνια του ήταν πολύ μεγάλη. Τα αρβανίτικα και τα ρουμανικά είχαν πνίξει την Μακεδονία μας. Ολόκληρα χωριά και πολιτείες αλλαξοπιστούσαν και γίνονταν μουσουλμάνοι. Και αυτός ο ανθρωπάκος ο σπιθαμιαίος είπε: Ας χαθώ ένας εγώ γιά να ζήσει η πίστη και η πατρίδα. Και όπως φαίνεται, το πέτυχε το ζητούμενο.
Στήλωσε το Γένος με τις προφητείες και με τις διδασκαλίες του.
Έχω όμως την αίσθηση ότι ο κόσμος τον θυμάται γιά τις προφητείες σχετικά με τα μελλούμενα. Οι φράσεις: «τότε θα ρθει το τέλος», «τότε θα ρθει το ποθούμενο» είναι φράσεις δισήμαντες. Σήμαιναν τον ερχομό της ελευθερίας γιά το δουλωμένο γένος, αλλά συγχρόνως σημαίνουν διαχρονικά το τέλος του κόσμου. Έτσι, ενώ τις προφητείες τις ξέρει ο καθένας, τις ομιλίες με την διδασκαλία και τις κατηχήσεις του Αγίου τις αγνοούμε σχεδόν όλοι. Αυτό καθόλου δεν μειώνει τις μαρτυρικές περιοδείες του Αγίου.
Αν αναλογιστούμε τις δυσκολίες του 18ου , και φέρουμε στον νου μας την εικόνα ενός καλογήρου να γυρίζει με τα πόδια από χωριό σε χωριό και να λειτουργάει και να κηρύττει, ίσως μπορούμε να καταλάβουμε τις δυσκολίες και τους κινδύνους που πέρασε. Τουλάχιστο στις δύο πρώτες περιοδείες του, που ακόμα το κίνημά του-γιατί γιά κίνημα πρόκειται- πρέπει να πέρασε άπειρες δυσκολίες.
Κάτι άλλο πολύ σημαντικό γιά τον Άγιο Κοσμά είναι το ότι εφοδιάστηκε με εκκλησιαστική άδεια. Πριν ξεκινήσει την κηρυκτική του διακονία, έλαβε την ευλογία του οικουμενικού πατριάρχη και έτσι ξεκίνησε. Την ίδια περίοδο υπάρχουν και άλλοι «ιεροκήρυκες» οι οποίοι όμως χωρίς την εκκλησιαστική ευλογία δημιουργούσαν προσωπικά κινήματα εις βάρος και του λαού και της εκκλησίας. Και φυσκά τα εκμεταλλευόταν ο σκληρός κατακτητής.
Είναι αλήθεια ότι η αγιοκατάταξη του Αγίου Κοσμά καθυστέρησε περισσότερο από εκατόν πενήντα χρόνια, αλλά αυτό δεν εμπόδιζε τον λαό του Θεού να τον τιμάει, να τον ευλαβείται και να θυμάται τους λόγους του.
Τώρα, στο Μοναστήρι μας, αποκτήσαμε ένα ελάχιστο κομματάκι από το χαριτωμένο και τίμιο λείψανο του Αγίου. Έχουμε επίσης και χώμα από τον μαρτυρικό του τάφο. Έτσι εφέτος με πολύ χαρά και ενθουσιασμό ψάλλαμε τήν Ακολουθία του. Μας λύπησε μόνο το γεγονός ότι δεν είχαμε πρόσφορο, γιά να λειτουργήσουμε, ώστε να είναι ολοκληρωμένη η χαρά μας. Μακάρι το επόμενο έτος να έχουμε και το πρόσφορο, γιά να προσφέρουμε υπέρ της μνήμης του την αναίμακτη λατρεία και να ευχαριστήσουμε τον Χριστό που και στις πιό σκοτεινές περιόδους της κοσμικής επίγειας ιστορίας του γένους των Ελλήνων αναδεικνύει φωτεινά πρόσωπα, τους αγίους του, που γράφουν την δική μας ιστορία, την πορεία του Γένους των Ορθοδόξων προς τον Ουρανό.